<p>Кара-кулжанын Алай-Куусунда Адыгиненин уруулары жайгашкан. Сарыбаргы, Бору, Жорулар Алай-Кууну жердешет. Алай-Куунун Кок-Бели аркылуу Нарындык, Алайлык кыргыздар катташып турган.</p>

<p>Туштуктогу кыргыз урууларынын жайгашуусу мындай. Аксыда,Сузакта,Озгондо, Ала-Букада-негизинен Сол канат уруулары жайгашкан. Ал эми Алайда, Алай-Кууда -Адыгине уруусу жердейт. Ичкилик уруусу-Чон-Алайда, Сулукту, Кадамжай, Кызыл-Кыя жана негизинен Баткен облусунда жайгашкан. Ошондой эле Алайда Адыгине уруусуна кирбеген майда уруулар бар. Алар-чериктер, калчалар, берендер(бешберен деп коюшат)монолдор,конурат уруулары. Саны абдан эле аз болгондуктан бул уруулар оздорун Адыгинеге кошуп айтышат.</p>

<div> <div>А Кара-Кулжанын Алай-Куусунан калган жерлеринде кайсыл уруулар жайгашканы тууралуу маалыматыныз барбы?<br /> Болсо жооп жазаразынызды сурап кетет элем...</div> </div>

<p>Мен озум Алайлык Адыгинеден болгондуктан Кара-Кулжадагы уруулар жонундо толук билем деп айта албайм. Бирок, Кара-Кулжанын башка жерлерин жердеген уруулар негизинен- Он канаттан -Адыгине; Ал эми Сол канаттан-Мундуз, Басыздар; Жалпысынан Кара-Кулжада Он канат жана Сол канаттын кыргыздары аралаш жайгашкан. Бир гана Алай-Кууну жалан Адыгине уруусундагылар жердейт.</p>

<p>орто кылымдардагы араб географтарынын эмгектеринде түрктөрдүн "Баргу" деген уруусу тууралуу маалыматтар бар.</p>

<p>Биздин доордун VI - VII кылымдарында Арабия жарым аралында күчтүү Араб халифаты түзүлүп христиан динин катуу кармап турган мезгилде Куреш тукумунан Абдул- муталифтин уулу Абдулладан Мукамбет деген бала 571- жылы 12-апрелде дүйнөгө келет. Ал 40 жашында пай-гамбар болуп араб кафырларына каршы согуш ачып, ислам динин тараткан. Ал бай жесир аял Хадичага үйлөнгөн. Ал аялдын кербен тартып жүргөн 6000 төөсү болгон. Арабдын тең байлыгы ошол аялдын колунда болгон. Арабдар Мухамбетти куугунтукка ала баштаганда, ал Мекледен Лидинага качып, Лидина тоосундагы Стам тукумунан чыккан Аке шаага барып ислам динине киргизет. Аке шаанын түпкү теги — Түрк. Ошол кезде үстөмдүк кылып турган Стам тукумунан. Аке шаа Амир Аиса баатырды башчы кылып көп аскерди Мухамбет байгамбарга берип, ислам дини үчүн араб халифаты Абдужайылга каршы согушка жиберет. Медина шаарынын жанында түрк жана арабдардын ортосунда катуу согуш болуп, бул согушта Амир Аиса баатыр өлөт. Мухамбеттин тиши сынат. Согуш бир нече жылга созулат. Акыры Мухамбет жеңип чыгып, араб Мекке-Мединаны бошотуп ислам халифатын орнотуп, өзү ага халиф болот. Элге ислам дини тарайт. Мухамбет 63 жаш курагында дүйнөдөн кайтат. Мухамбеттен кийин Умар, андан кийин Осмон, андан кийин Сыдык, андан кийин Аалы халиф болуп турат. Ислам динин бир нече өлкөлөрге таратат.<br /> Аке шаа өлгөндөн кийин ордуна баласы Ырса шаа бийликке келгенде Түрктүн Стам уруусу начарлай баштаган. Түрк менен арабдын ортосунда согуш токтогон эмес. Ырсанын ордуна Кабурхан болгон. Бирок арабдардын кысымы күчөй берген. Улам чабуул коюп, түрктөрдү Чыгышка четтеткен. Кабурхандан кийин анын уулу Аселхан арабдын кысымы менен Дарденел кысыгы аркылуу Чыгышка көчүп чыкты. Улам Чыгышка сүрүлдү. Узундун тукуму түштүк Европадан батыш Сибирге чейинки аралыкты жердеген көп эл (тарыхта половцы) менен түрктөр батыша албай улам көчүп олтуруп Энисей суусунун башкы агымына чейин жетет. Энисейди жердеп калышат. XII—XIII кылымдарда монгол-татар уруусунан Чынгыз хан чыгып дүйнө жүзүн бүт каратат. Ошондо баягы түрк тукумунан чыккан кыргыз эли Энисей боюн таштап, түштүк-батышка карай сүрүлөт. Ошол көчтөн калган кыргыздын тукумунан азыркы Кемеров областынын Таштогол районунда жашап калган «тоолук шордуулар» 15 миң чамалуу эл — ошол кыргыздын тукумдарынан. Андан башка хакастар, тува (төбө), алтайлык кыргыздар. Алтайлыктар ошол кыргыздардан калган. «Тоолук шордуулар» деп аталганынын себеби, ошончо элде адалдуудан жалгыз өгүз калат. Капчыгай бойлоп келе жатышып өгүзүн өлтүрүп, үстүндө минип келе жаткан кызын сууга агызып ийишет. «Өгүз өлгөн», «Кыз аккан» деген жерлери бар. Аселхандан — Дамил, Дамилден — Мааке, Маакеден — Шумтал, Шумталдан — Пашидил, Пашидилден — Аналхан, Аналхандан — Боргун, Боргундан — Кабурхан, Кабурхандан —Жетимиш, Жетимиштен — Атан бий, Атан бийден — Мары бий, Мары бийден — Каселдин бий, Каселдин бийден — Арслан хан туулду. Бул адамдар эл бийлеген, атагы чыккан адамдар болуп, эл оозунда аты калган. Булардын көптөгөн тууган-туушкандары карапайым эл болуп, аттары сакталган жок. XIII кылымда монгол-татар жортуулу башталаардан 5 кылым мурунку мезгилдеги ата-бабалар ушулар. Алардын 14-15 гана белгилүү, калганы белгисиз. Так болбосо да жогорудагы тизмедегилер ошол беш кылымдын ичиндеги ата-бабалар деп болжолдонот.<br /> Арсланхандан: Абалхан, Асанхан, Кыпчак деген үч уул болот. Кыпчактын тукуму кыргыз-кыпчак аталып түштүк, Алай тарапты жердеп калган. Асанхандан — Жамгырчы тукуму. Булар кебез өлкөсү деп аталып, Орто Азиянын чыгыш түштүгүндө туруп, кийин өзбектерге? сиңип кеткен. Абалхандан: Калы бий, Жаныбек хан, Мангети деген үч уулу болгон. Калы бийден — Сабыр, Сабырдан — Шекер, Шекерден — Сары, Сарыдан Касы, Ак уул, Куу уул деген үч уул туулган. Касынын баласы жок. Бул үч бир тууган энчи бөлүшкөндө Куу уул чатак чыгарып, энчини экиге гана бөлдүргөн: Касы менен Ак уул бир энчи, Куу уул экинчи энчини алган. Малды, жерди, элди экиге бөлүп оң жагы Касы менен Ак уулга, сол жагы Куу уулга тийген. Кыргыздын оң жана сол деп эки топко бөлүнүп калуусу ошондон калган дейт.<br /> Солго: Кушчу, Саруу, Басыз, Жетиген, Агынай, Алакчын, Кытай, Мундуз кирет.<br /> Ак уулдан — Дамил. Дамилден — Долон бий туулат. Долон бийдин Адигине, Тагай, Миңгуш деген үч уулу, Наалы деген кызы болот. Алды менен сөздү Наалыдан баштайлы. Мында санжырачылар боюнча эки башка баяндалып келген.<br /> Жанчар уулу Рыскулбектин айтуусу<br /> Наалы айыкпаган жара ооруга чалдыгып, аны эч бир табып айыктыра албай койгондо, Дөр деген кытай элчиси айыктырган экен. Наалы оорусунан айыккандан кийин бир туугандарына:<br /> — Менин денемди эч бир жан көргөн жок эле. Кытай да болсо Дөр көрдү. Оорумду айыктырды. Ошондуктан мени ушул Дөргө бергиле,— деп суранат. Бир туугандары Наалынын суроосун канааттандырып Дөргө берет. Бирок Наалы төрөбөй койгондон кийин, өзүнүн күңү Моголду Дөргө алып берген. Ошол күң Моголдон төрөлгөн балдарды жалаң атасы эмес энеси Моголду, Дөрдү кошуп атап, тукуму Моңолдор деп аталып калган экен Дейт.<br /> Бала Айылчынын айтуусу<br /> Ал кезде жети атасын билбеген кишиге кыз берүүчү эмес экен. Наалыга ылайыктуу күйөөнүн жоктугунан 26 жашка чейин олтуруп калат. Ошол убакта Кебез Опол жеринен Асанхандын тукуму Жамгырчы хандын Көкө, Дайыр деген эки уулу Адигине бийдин айлына качып келишет. Алар күчтүү баатыр жигиттер болушкан. Адигине жеринде бир аз тургандан кийин, Наалыга жуучу жиберишет, Адигине бий алардын жети атасын сураштырып, билгенден кийин Наалыны Дайыр мырзага берет. Наалыны алгандан кийин Дайыр атка минип жортуулга чыга баштайт. Көкө болсо «Наалыны мага бербей, Дайырга берди» — деп Адигине бийге таарынып, Ак Мечит, Казалы деген жерге көчүп кетет. Көкө көчүнүн алдына көк атка көк туу сайып баргандыктан «көк ат, көк туу аргыны» деп аталып, тукуму казактарга аралашып кетти. Дайыр мырзанын Куукула деген аты, Таманак деген ити бар экен. Дайыр Куукуланы минип, Таманакты ээрчитип Памир тоосуна аркар, кулжа, карышкыр алдырып, сейил куруп, аңчылык кылып жүрүүчү экен. Адигине бий элин бүт чакырып, Кашкарга аттанууга кол курайт. Күйөө баласы Дайырдын Куукуласын сурап минет. Наалы эже көп мал сойдуруп, күл азык камдатып берет.<br /> Адигине, Тагай экөө кол баштап, бир нече күн жол жүрүп, Кашкарга жетип элин чабат. Болгон чоң согуштан кийин, Кашкар эли качып, бир канча аралыкка сүрүлүп ташталат. Бир жаш бала бешиги менен жолдо калыптыр. Тагай менен Адигине ал баланы бир жигитке «аман-эсен элге жеткиресиң» деп тапшырышат. Жоодон көп олжо, мал, кыз-келиндерди туткундап алышат. Бир нече күн жол жүрүп элге келишет. Адигине бий олжону элге бөлүп берип, баягы жаш баланы Наалыга берди. Ал кезде Наалынын өз баласы жок болучу. Эл чогулуп, чоң той берип, баланын атын Сырдыбешик койду. Баланы Наалы багып, бала кылып алгандан кийин өзү да эркек уулдуу болду. Анын атын Асан койду. Сырдыбешик деген бала чоңоюп, аял алып андан Коңурат, Черик деген эки уул төрөлдү. Алар чоңоюп тукуму көбөйгөндөн кийин, акыры тегине тартып, чыгышка жылышып кетип, Коңурат, Черик деген элди түзүп Какшаалды мекен кылып калышты.<br /> Дайырдан Асан жалгыз. Асандын тукумунан Самансур бүт кыргыз элине хан болуптур. Самансурдан — Бекдөөлөт, Аденбек деген эки бала. Бекдөөлөттөн — Куусөөк, Куусөөктөн — Кыйры, Кичи кыйры. Кыйрынын тукуму Коңуратка кошулуп кеткен. Кичи кыйрыдан — Аден, Бөгөнөк. Аденден — Туума, Бөгөнөктөн — Ала, Каржал, Кайып, Кара, Сумел, Тайлак, Тама деген жети бала болот. Кара, Сумел, Тайлак, Тама төртөө биригип, Тууманын колунун беш манжасын кесип ташташат. Ошондуктан ал Чолок Туума баатыр аталып, өзүнө ыдык көрсөткөн туугандарын куугунтукка алат. Туума баатырдын тукуму Дайыр-Асан эки ата моңолдор аталып, Ат-Башыны мекендеп турушат. Тууманын каарына чыдабай Кара, Сумел, Тайлак, Тамааны тукуму төрт ата моңолдор аталды. Алар бүт кыргыз жерине тарап кеткен. Мына ушундай болуп, моңолдор деген уруу, эки ата (Дайыр-Асан) жана төрт ата болуп экиге бөлүнүп калган.</p>

<p>ветвь адигине (племена жору, бёрю, баргы, кара багыш, сарттар</p>

<p>Азырынча, Адыгиненин. чоң уулу Жорунун баласы Айжору (өз аты - Кастар) жөнүндө азыноолак айта кетели.&nbsp;<br /> Айжорунун Аккөрпө деген аялынан Теңизбай, Кенжебек деген уулдар, Сонунбала деген аялынан Ардий, Каракунас аттуу уулдар төрөлүптүр.&nbsp;<br /> Теңизбай жашынан эл бийлеп, кооздонуп жүргөн адам болот. Ошондонбу, Жору журтунда "Ак үзөңгу Теңизбай" - деген ат менен чакырылып жүрөт. Иниси Кенжебек (Тасма) шыңга бойлуу, сыпаа, шамдагай бала жетилиптир. Жылдардын биринде кар жаап тypyп алып, малды жут алып, эл кыйналат. Ал кездин хан ордундагы Аппак Кожо элин кыдырып, абалын сурап жүрүп, Теңизбай бийге мейман болуп түнөп калат. Мейманга кызмат кылып жүргөн Кенжебек Аппак Кожонун колуна суу куюу цчун кирет. Ошондо Аппак Кожо: "Оо, Теңизбай бий иниң тасмадай созулган жигит болгон тypa", - дейт. Ошол жылдардан Кенжебек деп чакырышпай, "тасмадай" созулган жигит деп чакырып жүрүшүп, Тасма деп калышыптыр. Теңизбай, Тасма бир ата, бир энеден экендигин жети уруу журт кылымдап айтып - келишет.&nbsp;<br /> <br /> <br /> <br /> ♦Теңизбай журту жөнүндө<br /> <br /> Теңизбайдын уч аялы болуптур. Экөөнүн балдары токтобойт экен. Кичуу аялы - Бубусайра делчу. Жогор жакта Аппак Кожонун Теңизбайдыкында мейман болгонун айтпадык беле. Ушул түнү. Бубусайра күндөштөрү кыш күнүндө Коломтого суу коюшпай жатып алышканын байкайт. Алардан эстүүсүнүп, даарат үчүн Коломтого суу коюуга батынбайт. Таң атууга аз калганын байкай коюп, абдастага суу куюп, койнуна катып ысытат.&nbsp;<br /> Аппак Кожо эрте туруп суу сурайт. Теңизбай эки байбичеси менен муздак суу бериштен тар¬тына түшөт. Ушул ченде Бубусайра денеси менен ысыткан абдастаны сунат. Аппак Кожо жылуу сууга ыраазы болуп, кетээринде атайылап бата берет. Ошол батадан соң, Бубусайра энебиз Булаш, Биймырза, Дөөлөтөй деген уулдарды төрөйт. Булаштан Асан, Досмат, Алооке аттуу уулдары болот. Ал кездин салыгы да оор өңдөнөт. Чоң уулу Асан салыкты төлөбөш максатында таптырбай, Ажикеден Качуурага өтө качат. Салыкчылар: "Асан туттурбаган азоо неме экен" - дешет. Ошондон улам "Азоо булаш" аталып кетишет.&nbsp;<br /> Досмат да салык телөшкө дараметсиз экен. Эки агасынын салыгын жоош-момун бай жашаган Алооке төлөй берет. "Бул саан эле уй тypa", - дешиптир. Ошондон бери Алоокенин урпактары "Уй булаш" делип, Кара-Кулжанын Ажике, Адырында жашап келишет.<br /> Биймырзадан Коштай, Жантай, Абыке, Габыке деген уулдар төрөлөт. Коштайдан - Эшмат, Жантайдан - Нургелди, дагы бир аты – Итэмген (Балдары токтобогондон каймана айтылган сез), Абыкеден - Жолдош, Кожоназар, Теңиз - деген уулдар болот. Габыкеден уул жок. Алардын урпактары азыркы Кара-Кулжа посёлогунун жарымын ээлеп, биймырзалыктар Кара-Кулжадан сырткары Сары-Камыш, Мырза-Аке, Чым деген айылдарда жашайт.&nbsp;<br /> Теңизбайдын үчүнчү уулу – Дөөлөтөй. Анын аялы Тооке журтунан Агача. Теңизбай журтунда Дөөлөтөйдун төрт уулун атасы Дөөлөтөйдун атынан атабай, апасы Агачанын атынан атап жүрүшөт. Агача энебиздин бир жак эмчегинен сүт чыкпаган экен. Ошондуктан, жалаңтөш б.а. бир эмчектүү дешип, балдарын «Жалаңтөштүн» балдары деп атап кетишиптир.&nbsp;<br /> «Жалаңтөштөн» (Дөөлөтөйдөн) Мамай, Назар, Ырыскул, Кенже деген төрт уул болот. Мамай, Ырыскул, Кенженин балдары Тоготой, Жигде жана Чым айылында жашап келишет. Кокон хандыгынын мезгилинде булардан Болотбек датка, Эргеш март, Эрке ырчы деген атагы алыска угулган инсандар чыккан.&nbsp;<br /> Жалаңтөштүн Назар деген уулу баатыр, балбан чыгат. Үйлөнө электе улак оюнунда карабагыштык бир манаптын уулун өлтүрүп алат. Анын кунуна атасы Дөөлөтөй, апасы Агача (Жалаңтөш) чыдашпайт, кеңешишип туруп, Назарды качырат. «Качып баратып, өлүп калган имиш» - деп угузушат.&nbsp;<br /> Назардын таржымалы мындайча да айтылат. Кунун кууганда жалгыз карындашын кошо ала качып, Солто элиндеги Карачоронун тукуму Суумурундукуна келет. Аерде бир жылча турат. Бир карыянын айтуусу боюнча Kөл кылаасындагы Белек деген ханга барат. Белек: «Урууңун аты унутулбасын, мындан ары Теңизбай аталып, менин Тогузбайыма аты уйкаш болсун» дейт. Белек ага аял алып берет. Андан Саты, Аноч, Кедей деген уч балалуу болот. Бирок балдарын кудулай баштаганда Теңизбай Суумурунга барат. «Мага тектүү жерден жубай таап бериңиз?» дейт. Суумурун карындашын күйөөгө берип, калың алып койгондуктан, өз кызын берүүнү макул көрөт. Андан Алдаберди, Теңирберди, Кудайберди деген уулдуу болот. Ошентип алты уулдан көбөйүп өзүнчө эл болот.</p>

<p>Ъстъбъзд=гъ жылы Алымбек Датканын 210&nbsp;<br /> жана Курманжан датканын 200 жылдык мааркеси белгиленди&nbsp;<br /> <br /> <br /> «+зъщдъ-=зъщ таанып бил!»<br /> Делфи храмындагы жазуу.(Интернеттен алынды)<br /> Адамдын каны тазасы,<br /> акактай тунугу тоодо,&nbsp;<br /> ТОО этектеринде жашашат.<br /> «Сыяр шарип» куран китеби, 1-уркуну, 145-бет.<br /> <br /> Даткалар санжырасы&nbsp;<br /> Газетабыз бир жыл бою Курманжан датка жылын белгил==д= энебиздин =тк=н тагдырын чагылдырган бир топ тарыхый материалдарды, санжыраларды жана эл оозундагы баяндарды =з бетинде чагылдырып келди. Ошону менен бирге бабабыз Алымбек датканын 210 жылдыгына байланыштуу анын =з доорунда кыргыз элин башкарууга кошкон салымын кенен жазууга аракеттендик. Т=м=нд= кыргыз тарыхында жылдыз сымал балбылдап жанган инсандар, коомдук жана мамлекеттик ишмерлер Алымбек жана Курманжан даткалардын санжырасы, тагыраагы теги тууралуу маалыматтар мурда берилген санжыраларына алымча-кошумча менен толук баяндалат.<br /> Азыркы учурда ооздон тъшп=й айтылып келаткан «санжыра» с=зън араб тиленен кыргызчалатканда - которгондо шак, же болбосо бутактоо дегенди тъшъндър=ръ к=п жазылды. Кыргыз =зънън тамыры кайдан келерин, тек-жааты ким экендигин дайыма съръштъръп келген жана эч качан унуткан эмес. Элибиздин санжыра-санаттары оозеки търънд= тарыхыбызды сактап, эртещки тъзълчъ жазма тарыхыбыздын =з=гън тъз=ръ айкын. Бул жагынан кыргыз эли дъйн= элдеринен айырмаланып турат. Анткени, ата-бабаларыбыздын салтында жети ата =тм=йънч= тукум улаган эмес, тагыраагы эки тарап кыз алып, уул ъйл==г= жол берилбеген. Мъмкън ошондондур, кыргыз акылы тунук, дайыма =зън чак алып жърг=н жана бир==г= жемин эмес, кебин дагы жедирбеген улут.&nbsp;<br /> Аз санда болсо дагы улут катары жоюлуп кетпеген кыргыздын кыргыз катары кылым санап жашап келишинде Алымбек, Курманжан даткалар сыяктуу улуу адамдардын кошкон салымы зор. Ушундай атактуу инсан кыргыздын кайсы шагынан келип чыкты болду экен?<br /> Кыргыз ж=нънд= саймедиреп келген санжырачылар алайлык Абдубап Акматалиев, Сапарбай Жаанбаевдер (эк==нън тещ к=зъ =тъп кетти) убагында кол жазма кылып калтырган уруу баяндары азыркы учурда ата-тегин окуп-ъйр=нгъсъ келген бътънд=й кыргызстандыктарга чощ таяныч.<br /> Жогорудагы эки аксакалдын айткан санжыраларына таянуу менен алгач Алымбек датканын тегин съръштъръп к=р=лъ:<br /> Азирети Нух пайгамбардын ъч уулунун чощу Самдан алты бала, анын бири Азар, андан Искак, Исмаил. Исмаилдан бътънд=й араб элдери тараган делсе, Искактан т=РТ уул, анын чощу Жакыптан еврейлер б=лънъп чыгат.&nbsp;<br /> Искактын бир уулу Тавиги… Бул 3555 жыл мурдагы баян деп айтышат, санжырачылар, тилекке каршы бул жыл бътъмън эмнеге негиздегендиги жакшы чечмеленбей калган…<br /> Ошол аксакаладар Яфастан арий, тураний эки бала болгондугун баяндашат. Търктън жыйырма сегиз уулу болгон. Алай, Търкстан, Алтай ч=лк=мън ээлеп турушкан.<br /> Търк атанын с==гъ К=ркълг= (азыркы Ысык_К=лг=) коюлган дешет. Ошол Търк атадан сегизинчи муундан Ууз хан, андан Кыргыз…<br /> Кыргыз =зънън калыстыгы, к=с=мдъгъ менен търк атанын балдарынын ичинен тогузунчу кан болуп шайланган. Ошондо Кыргыз элин чогултуп чощ той =тк=ръп тогузунчу кандыгын белгилейт. Тойдо ар търкън улуттук оюн-зооктор уюштурулуп, анда коюлган соорун, байге саюу бъгънкъ кънг= дейри кыргыз улутунун када-салтында сакталып келет. Маселен, тогуздан мал беръъ, тогуздан жамбы тартуу жана башка ушул сыяктуулар. Кыз алганда калыщына тогуз мал, тогуз алтын беръъ, тогуздап тон жабуу, тогуздан кекилик, улар, каз, тоодак тартуу кылуу жана кун т=л==д= да тогуздап мал т=л=г=н, улак тартыш учурунда да тогуздап байге сайылган салтка айланган. Кыргыз атабыз тогузунчу хандыкка шайланганда пайдаланылган каадалар кънъ бъгън дагы улуттук салтыбыздын =з=гън т=з=т.&nbsp;<br /> Кыргыз улутундагы уруу тъзълъшън баяндоодо он уул ичкиликтер жана отуз уул сырткылыктар деген эки чощ топко маани бербей коюуга болбойт. Анткени, бул жерде кырк уруу кыргыз дегендин =з=гън ушул негизги эки топтун балдары тъз=т эмеспи. К=бъбъз маани бербегенибиз менен бул санжыра кън =тк=н сайын жащы нукта калкып чыгууда. +тк=н тарыхыбызды нукура чындыкка таянып тъз=бъз десек—элдин оозеки тарыхын сактаган санжырадан кыйгачтап бастырып кете албайбыз.<br /> … Кыргыздан бери он т=рт ата =т=т, кыргыз тукумун улоочу Нуркунан, андан Орозду, Бакай, К=зкаман. Бакай менен К=зкамандын балдары Търкстандын тъндък-тъштъгънд= жайгашкан. Ошол жактагы кыргыздар ушулардын балдары.<br /> Ороздудан Жакып, Бай, Элеман, Катаган, Ъръмчъ. Жакыптан Манас, андан Семетей, андан Сейтек, Сейтектен Кенен…<br /> Ъръмчъд=н Акбагыш, Чощбагыш жана Сарыбагыш. Сарыбагыштан Маатбий. Маатбийден Жанкороз. Жанкороздон Дууланбий (Долонбий), Дууланбийден (Долонбийдин тъп аталышы Дууланбий, кийинки макалаларда ата-бубаларыбыздын аттарынын этимологиялык маанисине тъшъндърм= бергенде токтолобуз) Акуул, Куул, Кичиуул(он уул ичкииликтер).<br /> Акуулдан Наал эже, Адигине, Тагай, Есмилу эже болуп т=рт бир тууган. Айрым санжырачылар Мунгучту Акуулга жащылыш кошуп жъръш=т. Мунгучка Курманжан датка энебиздин санжырасына кайрылганда маани берели.<br /> Адыгинеден: Б=ръ, Жолжакшы (Жору), Баргы, 2-аялдан Сарттар, 3-аялдан Карабагыш, анан кашкарлык сарт аялдан Бектен *(ушу атадан Барындар тараган).<br /> Борбордук таратуучу уруу—Адыгине-кыргыздын улут катары =з=гън тъз=т. Эл арасында Адыгине деген с=зг= уруу с=зъ жалгаштырылып айтылбайт. Бир с=з менен: « адыгине эли»,- деп кайрылышат кыргыздар. +з кезегинде Адыгине кыргызды бийлеп турган хан болгондугун тарыхчы-санжырачы С.Аттокуров тарыхый эмгегинде баса белгилеген.<br /> Баргыдан Сатыке, Сансыз.<br /> Баргы он эки боо-тилкеге б=лънг=н. Баргы да Адыгине сындуу эле хан болгон. Бътънд=й =з элин башкарып турган. Он эки аталык хандык баргыдан мураска калган. Адыгине Баргы уулун хан койгон сощ аны абдан сыноодон =тк=рг=н. Сынына толгон уулунун наамын хандыкка ыйгарып ошондон улам «он эки аталык хандык» наамы тарыхта калган. Ошондуктан, Баргыдан тарагандардын гана эмес, андан кийинки он бир аталыктын балдары да =зд=рън хан Баргынын тукумубуз дешет.<br /> Сатыкеден : Эсемат (айтылып жърг=нд=й Исмамат эмес), Мурзаке.&nbsp;<br /> Мурзакеден: Б=к=й, Тооке, Сабай.&nbsp;<br /> Б=к=йд=н: Б==ч=н, Бакал. Б==ч=н менен Бакал ого эле ынтыктуу, ырыс-кешиктъъ =мър =т=шк=нън ошо кездеги аксакалдардан угуп калгандар кеп кылышат. Б==ч=н абдан байыгандыктан +зг=нд=гъ Мурзакенин Тъштък-батыш тарабындагы жерин таштап Алайга к=чъп барып, малын жайлаган, абдан байыган, ошондуктан ага «Бай» с=зъ алдыга жалганып , Байб==ч=н атка конгон. +зг=нд=гъ «Б=к=й кыя» Байб==ч=ндън журту дешет.<br /> <br /> Байб==ч=ндън Бакал иниси абдан балбан,айбыкпаган кайраттуу болгон дешет. Ошол Бакал батыр олжодон алып келген кызды агасына нике кыйдырат. Анткени/, мурдагы заыйбынан балалуу болбой жърг=н.&nbsp;<br /> Байб==ч=нд=н : Олжеке, Тилеке (азан чакырылып коюлган аты Тулеке), К=кч=, кийинки катындан Жамгырчы.<br /> Тилекеден: Оболбек, Суруке, Черикчи, Тарыхчы, Качыбек, Карамещди, сатылган, Ажыбек. « Тилекеден сегиз бек, телегейи тегиз бек» делип, ылакап азыр да эл озунда жашайт. Булардын к=бъ Кара-Суу аймагында турушат. Карамещдинин тукуму Папанда турат. Карамещдинин =зг=рг=н аты «Папан» делип эл арасында айтылат. Ошондуктан, айрым санжыраларда Папан айтылбайт.&nbsp;<br /> Тилекеден: Ажыбек, андан Шаамурза, Шамурзадан Асан. Асан бийден Алымбек датка. Байб==ч=ндун иниси Бакал баатыр, Абдубап Акматалиевдин иниси Канатбек акенин айтуусунда, Арчатынын башындагы Калмак ашууда калмактар менен кармашып мерт кеткенде Тилеке болгону 24 жашта болгон экен.&nbsp;<br /> Ал эми Алымбек датканын уул-кыздарынын санжырасын газетабыз толук басып чыгарган.<br /> Колдо болгон маалыматтарга таянып эми биз Курманжан датка энебиздин санжырасына сарасеп салалы. Курманжан датка Опол тоонун кън чыгыш жагындагы Сары-Колдун тъндък батышындагы аймактан, тагыраагы Кебез тоодон чыккан Кылыч хандын тукуму. Кылыч хан биздин тъп аталарыбыздын бири Ъръмчънън бир тууганы Байдан тараган делет.<br /> Кылыч хандан К=к= (Наал эжебиздин къй==съ). К=к=д=н Мущгуш, Мощол, Черик.&nbsp;<br /> Мущгуштан Коштамга, Жагалмайтамга.<br /> Андан: Жапалак, Соколок, Мащгыт, Жылкелди, Караэчки, Тейке. Курманжан датка мына ушул Жапалак уруусунан чыккан Орке деген адамдын урпагы Акбайдын Темиркулунун Маматбай аттуу уулунун кызы. Маматбайдын Курманжан, Таштанбек аттуу бир кыз, бир уулу болгон. Жапалак дагы Баргы менен канаатташ Тъштък Кыргызстандын Кара-суу аймагын жайлаган. ..&nbsp;<br /> <br /> <br /> Арапбек АБДЫГУЛОВ, «Таза жол»</p>

<p>Мен Алайкуудан болом. Бору деген Уруудан. Озум Ошто чонойгонмун. Азыр Бишкекте жашайм. Суроолор болсо бесенер болот.</p>