<div><a href="http://www.sanjyra.kg/media/kunena/attachments/legacy/images/taylak.jpg" rel="lightbox[imagelink138]" title="taylak.jpg"><img alt="taylak.jpg" src="http://www.sanjyra.kg/media/kunena/attachments/legacy/images/taylak.jpg" title="taylak.jpg" /></a></div> <p>Тайлак баатыр (1802-1844-жылдар)<br /> Тайлак баатыр саяк уруусунун чоро уругунан чыккан, жогорку бийлик өкүлүнүн бири болгон. Агасы Атантай менен бирге кокондуктарга каршы саяк жана черик урууларын башкарып, кыргыз жерлерин коргогон.<br /> Бирок күч тең эмес эле. Чечүүчү салгылашта көтөрүлүшчүлөр талкаланган, алардын жол башчылары бир тууган Тайлак менен Атантай туткунга алынган. Бирок кокон ханы Мадалы кыргыз кол башчыларынын кадыр-барктуу экенин эске алып жана аларды өз саясатынын куралы кылууну чечип, аларды туткундан бошоткон жана ал түгүл Кокон чиндерин берген. Бирок элине келгенден кийин бир туугандар баскынчыларга кызмат кылуудан баш тартышкан, Иле дарыясындагы казактардын улуу жүзүнө көчүп кетишкен. Бирок келгиндер үчүн бөлүнүп берилген жайлоо алардын малына тардык кылган. Ошондуктан, бир нече жылдан кийин бир туугандар өз жерине кайтып келишкен жана кайрадан кокондуктардын эзүүсүнөн боштондукка чыгуу үчүн күрөшкө киришкен.<br /> <br /> Ошондо кокондуктар Тайлак баатырды жок кылууну чечишкен.<br /> <br /> Бир күнү Тайлак улуттук оюндарды көрсөтүп, чоң той берген. Ордо ойноп жатканда анын башы капысынан катуу ооруп, дарыгер-табыпты чакырган. Дарыгер кыргыз жерине үч жыл мурда келип, чыдамкайлык менен ыңгайлуу учурду күтүп жүргөн. Ошентип ошол саат келип жетти. Баатырдын башына бузук кан толуп кетиптир деп, табып ийне менен анын күрөө тамырын чегет. Кан дирилдеп агып, аны токтото албай калат. Баатырдын үзүлүп баратканын көрүп, табып качып кеткен экен.<br /> <br /> Тайлактын сөөгүн Куртка суусунун Нарын суусуна куя беришиндеги жээкке коюшкан. Кийинчерээк анын агасы Атантайдын сөөгү да ошол жерге коюлган.<br /> <br /> Бүгүнкү күндө жолоочу Нарын дарыясынын оң жээги менен жогору көтөрүлгөндө кыргыз мавзолей күмбөздөрүнүн комплексин сөзсүз көрөт. Алардын арасында кыргыз баатырлары Тайлак менен Атантайдын чиркелиштирилип салынган борбордук күмбөзү өзгөчө көркөмдүүлүгү жана оригиналдуулугу менен бөлүнүп турат. Жумуру төбөсү эчак эле кулап калган, чүмкөгү эзилген, кар жана жамгыр ичинен оюм-чийим салынган боёгун, тышкы кооздоосун жууп кеткен. Бирок 150 жыл өтсө да Тайлак менен Атантайдын күмбөздөрү мыкты архитектуралык комплекс катары көрүнөт. Адистер аны X-XII кылымдардагы жалпы азиялык культтук архитектуранын салттуу стилинде, бирок кыргыз көркөм көчөт искусствосунун жана архитектоникасынын духунда салынган деп эсептешет.<br /> <br /> Белгилүү саякатчы Чокан Валиханов өзүнүн Борбордук Теңир-Тоого келгенин баяндоодо Тайлак баатырдын уулу, манап Осмон Тайлак уулу жөнүндө эскерет, ал саяк уруусунун чоро уругунун башкаруучусу болгон жана анын анда кокондуктардын титулу паңсат (беш жүз миң башы) жана датка наамдары болгонун, бирок Курткадагы хандын өкүлдөрүн көп тоотпогонун белгилейт…<br /> <br /> 07 November 2008, Friday<br /> АБДЫКЕРИМ МУРАТОВ БИШКЕК</p>

<div><a href="http://www.sanjyra.kg/media/kunena/attachments/legacy/images/1.jpg" rel="lightbox[imagelink139]" title="1.jpg"><img alt="1.jpg" src="http://www.sanjyra.kg/media/kunena/attachments/legacy/images/1.jpg" title="1.jpg" /></a></div> <p>КОЖОМКУЛ – КЫРГЫЗ АЛПЫ&nbsp;<br /> <br /> Кабыл Макеш<br /> <br /> Каба уулу Кожомкул – кыргыз элинин сейрек кездешкен айтылуу балбаны. Кылымда бир жаралган кыргыз алпынын бою 2 метр 36 сантиметр, салмагы 215 килограмм болгон. 635 килограмм салмактагы ташты так көтөрүп, 100 метрдей басып барган. Совет доорунда анын балбандыгы, бою, салмагы азайтылып көрсөтүлүп келген. Эми Бишкектеги Кожомкул атындагы спорт ордосунун алдында балбандын эстелиги орнотулмак болду.<br /> Кыргыздын атактуу балбаны Каба уулу Кожомкул дене түзүлүшү жагынан дүйнөгө таанымал балбандар Иван Поддубный, Зайкин, Кажымукан Муңайтпасовдордон ашса ашкан, алды кем болгон эмес. Совет доорунда балбандын бою, салмагы атайын кичирейтилип көрсөтүлүп келген. «47 жашында салмагы 164 кг., бою 1 м. 97 см.» делип кичирейтилип айтылган. Адамдардын арасында турганда Кожомкул көкүрөгүнөн өйдө чыгып, алыстан көрүнүп турчу дешет. Колунун манжаларынын узуну эле 25 см., бутунун өлчөмү 56 болгон. Анын балбандыгы ата-энесинен мурас калган. Атасы Каба балбан катары таанылган, энеси Алмадай да эр сайышка түшүп жүргөн кишилер болгон.<br /> <br /> Кожомкулдун балбандыгы бала чагында эле байкалган. 15 жашында күрөшкө чыгып, 45 жаштагы дасыккан балбанды жыккан. Казак балбаны Балуан Шолакты жыккандан кийин, атагы алыска тараган. Кожомкулдун балбандыгы эл оозунда көп айтылып келет. 400 кг. чамалуу өгүздү жараңкадан сууруп алган. 22 жашында Суусамыр өрөөнүндөгү Арамза төрүндө 635 кг. салмактагы ташты 100 метрдей көтөрүп барып, жерге уруп киргизген. Кожомкулдун мындай көтөргөн таштары Суусамырдын Бөйрөк, Кеңсуу, Жоожүрөк жайлоолорунда жана Кетментөбөдө бар. Бороондо Төөашуудан аты баспай калганда, атын ашуудан көтөрүп чыккан. Лом темирди ийип, ат такаларды бир колу менен сындырган. Бир тутам тал табылгыны бир колу менен сыгып, суусун чыгарган.<br /> <br /> Каба уулу Кожомкулдун эстелигин куруу демилгесин көтөргөн Кожомкул атындагы фонддун төрагасы, спорт ардагери Тынчтыкбек Конушбаев мындай дейт:<br /> <br /> - Жакында телемарафон өткөрдүк. Негизги максатыбыз - кыргыздын даңазалуу балбаны Каба уулу Кожомкулдун эстелигин тургузууга каражат топтоо эле. Себеби, эстелигин куруу жөнүндө сөз болуп, бирок аракет көрүлгөн эмес. Телемарафонго эл аз келип, каражат деле ойдогудай чогулган жок. 230 миң сомдой нак түштү. Калганы которуу жолу менен деп айтылганы менен, алегиче түшө элек. Эстелигин Кыргыз мамлекеттүүлүгүнүн 2200 жылдыгын майрамдоого чейин куруп бүткөрсөк деп аракет кылып атабыз. Эстелик Кожомкул атындагы спорт сарайынын алдына курулат. Эстеликтин долбоорун архитектор Сергей Байназаров түздү. Ал эми скульптору Базарбек Сыдыков ишти баштап, эстеликти жасоодо. Ал дагы таасирдүү образын жаратты. Талашып-тартышуудан кийин, түрдүү пикирлерди эске алып, Кожомкулдун ат көтөрүп бараткан учурун жактырдык. Эстелик ушундай сыпатта болмокчу. Эстеликти курууга 1 млн. 700 миң сомдон ашуун каражат сарпталат. Ал эми марафондо 600 миңдей каражат гана чогулду. Ошентсе да баштаган ишти аягына чыгарабыз.<br /> <br /> Эстеликти көтөрүү - бир гана Кожомкул атындагы фонддун иши эмес, бул жалпы кыргыз элинин милдети, парзы. Кожомкулду даңазалоо, кыргыз элин да таанытуунун жөрөлгөсү болмокчу. Эмдиги жылы балбандын 115 жылдыгын белгилеш үчүн азыртан даярдык көрүлүүдө. Кожомкулду «Гиннестин рекорддор китебине» расмий каттатуу зарыл. Ошондой эле Кожомкулдун байгесине арналган эркин күрөш мелдешин эл аралык деңгээлге жеткирүүгө аракет болуп жатат. Бул мелдешти Эл аралык күрөш федерациясынын Гран-при турнирине айландырыш керек.</p>

<div><a href="http://www.sanjyra.kg/media/kunena/attachments/legacy/images/jpg-20101010-4.jpg" rel="lightbox[imagelink140]" title="jpg-20101010-4.jpg"><img alt="jpg-20101010-4.jpg" src="http://www.sanjyra.kg/media/kunena/attachments/legacy/images/jpg-20101010-4.jpg" title="jpg-20101010-4.jpg" /></a></div> <p><br /> Баатыр Каба уулу Кожомкул родился в 1888 году. Умер на 68 году жизни. Своими благородными делами и громкими спортивными достижениями Кожомкул прославил себя на века. К концу 20–х годов ему не было равных во всем Кыргызстане.<br /> Физические данные богатыря: Рост - 197 (по другим сведениям - 230) сантиметров. Вес - 164 (по другим сведениям - 203) килограмма. Размер обуви - 52. Длина кисти руки - 26 сантиметров. Ширина большого пальца - 4 сантиметра.</p>

<p>Добрый день, Азиок!<br /> конечно, я могу сделать это.<br /> Просто выложите здесь в форуме свою линию, а я размещу ее в древе.</p>

<p>Fresh Boarder<br /> Ваша просьба исполнена.</p>

<p>Алейкум салам, Эрнис!<br /> Добро пожаловать на наш сайт! Надеюсь он сослужит добрую службу нашему народу.<br /> Приглашаю Вас к активному участию!<br /> Хочу сразу оговориться, я не занимаюсь изучением санжыры профессионально. Это моя, так сказать, общественная деятельность.<br /> По Саяку то что я слышал и когда-то читал в разных источниках, многих из которых я даже и не упомню. Поэтому не претендую на последнюю инстанцию. Саяк и Азык были побратимы Карачоро, родного сына Тагай бия. Они познакомились когда Карачоро отправился искать своего родного отца Тагай бия. Тагай бия он нашел на территории современного Северного Кыргызстана. Тагай бий усыновил Саяка и Азыка как побратимов своего сына Карачоро. Где-то я читал что Саяк и Азык рассказывая о себе, говорили что они дети то ли ханов, то ли беков крупных городов. Их отцов убили во время дворцовых заговоров и им пришлось искать убежища у своих сородичей на Тенир Тоо. Так и пересеклись пути Карачоро, Азыка и Саяка.&nbsp;<br /> История кыргызов знает много примеров когда кыргызы занимали высокие гос. посты в крупных городах и ханствах. И зачастую были вовлечены в дворцовые и междуусобные распри и войны. Опорой для них всегда были сородичи из горных районов Памира, Алайя, Тениртоо. В случае неудач они скрывались у них же, либо отправляли скрываться активных участников.</p>